Wat voor type leider ben jij?

Leiderschap is niet gemakkelijk, stelt veel eisen en brengt verantwoordelijkheid met zich mee. Als leider kun je mensen maken of breken, maar dat geldt in wezen voor alle mensen in een autoriteitspositie. Een goede leider communiceert helder de visie en doelen van de organisatie, zet mensen in op hun talenten en ontwikkelt deze. Hij bezit het lef om datgene uit te dragen waar hij van binnenuit overtuigd is en stelt doelen die hij samen met anderen realiseert. Daarnaast staat hij open voor kritiek, confronteert, bemoedigt en stelt vragen en kan mede daardoor ongemakkelijk zijn voor zijn omgeving. Bovendien neemt hij tijd voor zelfreflectie en hij maakt zich nieuwe kennis en vaardigheden eigen. Een leider is zich bewust van zijn eigen grenzen en zijn identiteit is niet gekoppeld aan zijn functie. Essentieel is dat een goede leider nog vrienden heeft waarbij hij zichzelf kan zijn en die hem, zonder dat hij dit als een bedreiging ervaart, van repliek kunnen dienen.

Echter velen voldoen niet aan de definitie van goed leiderschap. Dat heeft te maken met authenticiteit en dat zie je terug in hun incompetentie. Veel leiders zien eruit als chocolade Sinterklazen; mooi van buiten, maar hol van binnen. Altijd weer een teleurstelling als je erin bijt.

De twee belangrijkste typen leiders, zij vertegenwoordigen ongeveer 80%, zijn de narcisten en de dwangmatigen. Echte narcisten zijn gezellig als het kan, koel en berekenend als het moet.

Strategische zelfreflectie houdt deze rottweiler scherp. Zwakke narcisten zijn gezellige joviale rottweilers als het goed gaat, maar een keffende, bijtende onbetrouwbare poedel onder druk. Dit soort mensen moet je serieus nemen en grenzen stellen want anders lopen ze over je heen.

Je merkt pas dat een narcistische leider niet echt is, als je hem tegengas geeft. Het zijn personen die hun gebrek aan eigenwaarde in een functie compenseren. Door wat ze doen, proberen ze iemand te zijn. Ze lopen zich voortdurend te bewijzen naar zichzelf en naar anderen toe. Ze zijn uitsluitend bezig met hun waarde, aanzien en status. O wee, als je daar aankomt met kritiek. Dan wordt de poedel een rottweiler en gaat keffen. Het ego begint te blaffen en is gekrenkt.

Veel mensen verstoppen zich achter maskers en laten niet zien wie ze werkelijk zijn. Ze doen zich of beter dan wel minder voor en hanteren daarbij allerlei trucjes. De ene helft compenseert hun minderwaardigheid door overmatig te presteren in datgene wat ze niet zijn. Zij lopen op hun tenen en laten een mooie buitenkant zien. Hoe meer macht, aanzien en geld zij hebben des te meer importantie zij denken te hebben. Maar ja, wat is €100 waard, als je niet kunt poepen?

De andere groep gedraagt zich als een nest chihuahuas (de dwangmatige of obsessief compulsieve persoonlijkheid) terwijl ze poedels zijn. Dit soort kleurloze Zwarte Pieten denken te klein van zichzelf en zouden meer gedachten en ideeën in gedrag mogen omzetten. Deze mensen kunnen een wezenlijke bijdrage leveren aan de maatschappij, maar ze doen het niet doordat ze te weinig moed tonen of het nooit geleerd hebben. Door hun gebrek aan lef leven zij voortdurend binnen een wereld van moeten. Zij hebben de regie van hun leven uit handen gegeven. Hun rigide controledwang ontneemt anderen iedere bewegingsruimte. Dwingend weten zij wat goed voor hen is en gaan bijten als dat script niet wordt gevolgd.

Als je goed weet wat je capaciteiten en talenten zijn, dan hoef je je niet voor te doen als een chocolade Sinterklaas of een kleurloze Zwarte Piet. Zorg er gewoon voor dat je buiten je werk (gezin, relaties, hobby’s, vrijetijdsbesteding) je fundamentele bekrachtigers hebt. Laat je ego thuis, gebruik je verstand, zorg voor respect op de werkplek en zet je talent in!

Daden spreken luider dan woorden schreeuwen kunnen. Een leider kan mooi praten, maar hij is pas bezielend, dwingt respect af en heeft onvervalste autoriteit als hij deze ook in gedrag omzet. Zo niet, dan is zijn praatje niet meer als een techniekje en gebakken lucht.

Wat voor type leider ben jij?

Ton Wintels